Γιατί το κυβερνείο ήταν ξύλινο και κάηκε;

Λάμπρος Καλλένος

Τον Αύγουστο του 1931 ο άγγλος αποικιακός κυβερνήτης ανέτρεψε την απόφαση του Νομοθετικού Συμβουλίου, που τον Απρίλιο είχε απορρίψει νέους φόρους. Δήλωσε ότι έκανε ένα λεγόμενο διάταγμα εν Συμβουλίω, και πέρασε τον νόμο για νέους φόρους.

Με αυτό φάνηκε η απάτης της δημοκρατίας των αποικιοκρατών, που τάχα ήταν το Νομοθετικό. Οι Κύπριοι εξοργίστηκαν. Πολλά μέλη του Νομοθετικού παραιτήθιηκαν. Στις 21 Οκτωβρίου 1931, και μετά από μια πύρινη ομιλία, ένα μεγάλο πλήθος έκανε πορεία προς το αποικιακό κυβερνείο.

Στην αρχή το πλήθος έκαψε ένα αστυνομικό αυτοκίνητο. Σιγά-σιγά ο δισταγμός χάθηκε, κι όλο το κυβερνείο τυλίχτηκε στις φλόγες και κάηκε.

Γιατί όμως κάηκε το κυβερνείο; Γιατί ο αποικιακός κυβερνήτης έμενε σε ένα ξύλινο οίκημα;

Την απάντηση την δίνει ο Ρόναλντ Στορρς, που τότε ήταν ο κυβερνήτης. Το 1932 τελείωσε η θητεία του Στορρς, κι ήρθε ο Πάλμερ, από το όνομα του οποίου η περίοδος της μεγάλης καταπίεσης μέχρι το 1940-41 ονομάστηκε παλμεροκρατία.

Το 1937 ο Στορρς έγραψε τα απομνημονεύματα του, με τίτλο: «Προσανατολισμοί». Στα ηγγλέζικα: Orientations. Δηλαδή, ήταν που ήταν ανώτερο στέλεχος της αποικιοκρατίας, το εγγλεζάκι έκανε και λογοπαίγνια. Υπάρχει και άλλη έκδοση, με τον τίτλο «Απομνημονεύματα».

Στα «Απομνημονεύματα» του ο Στορρς λέει πως, όταν τον Ιούνιο 1878 ήρθαν οι εγγλέζοι στην Κύπρο, τους ίδιους μήνες ο άγγλος κυβερνήτης της Μπούρμα έψαχνε κι αυτός για ένα σπίτι. Δεν εύρισκε κάτι κατάλληλο, και έγραψε στο Λονδίνο. Από το Λονδίνο του έστειλαν ένα φορτίο με ξυλεία για να κτίσει ένα σπίτι.

Σε λίγο όμως ο κυβερνήτης της Μπούρμα μπόρεσε και βρήκε ένα σπίτι. Τηλεγράφησε λοιπόν στο Λονδίνο πως βρήκε σπίτι, και δεν χρειαζόταν την ξυλεία. Τότε, από το Λονδίνο έδωσαν οδηγίες στο πλοίο να αλλάξει πορεία και να φέρει την ξυλεία στην Κύπρο. Και με την ξυλεία αυτή ο πρώτοα αποικιακός κυβερνήτης έκτισε το κυβερνείο.

Το κυβερνείο κτίστηκε στο λόφο που και σήμερα είναι το Προεδρικό μέγαρο της Κύπρου. Τότε η περιοχή θεωρείτο έξω από την Λευκωσία.

Για τον κυβερνήτη κτίστηκε και μια θερινή κατοικία στο Τρόοδος. Στο κτίσιμο της δούλεψε σαν επιστάτης και ο ο μεγάλος ποιητής, ή και αντι-ποιητής, Αρθούρος Ρεμπώ (Arthur Rimbaud). Αργότερα στη θερινή κατοικία του κυβερνήτη τοποθετείται μια πλάκα που γράφει:

Ο Γάλλος ποιητής και ιδιοφυία Αρθούρος Ρεμπώ, αδιαφορώντας για την φήμη του, δεν έδειξε ανωτερότητα στο να κτίσει αυτό το σπίτι με τα ίδια του τα χέρια.

(μετάφραση δική μας)
The French poet and genius Arthur Rimbaud, heedless of his renown, was not above helping to build this house with his own hands.
John Kimon (John Akritas), Cyprus, Rimbaud and the British empire, Oct 2021
https://jkimon.blogspot.com/2021/10/cyprus-rimbaud-and-british-empire.html

Στα «Απομνημονεύματα» του ο Στορρς λέει πως καθώς πλησιάζανε στο κυβερνείο με την άμαξα, η γυναίκα του είπε: «Α, τουλάχιστον οι σταύλοι φαίνονται πολύ καλοί». Όταν όμως πλησίασαν, είδαν πως δεν επρόκειτο για σταύλους μα για το κυβερνείο.

Τα «Απομνημονεύματα» το Στορρς βρίσκονται και στο διαδίκτυο, στην ακόλουθιη σελίδα:

Ronald Storrs, The memoirs of Sir Ronald Storrs,

G. P. Putnam's Sons, New York 1937

https://archive.org/details/memoirsofsirrona001290mbp