Υπάρχει μια κατηγορία αστικών μύθων (δηλαδή: μύθων του άστεως), κατά την οποία απόψεις για σημερινά ζητήματα αποδίδονται σε αξιοσέβαστα πρόσωπα της αρχαιότητας και της ιστορίας, έτσι ώστε να αποκτήσουν κύρος.
Μια τέτοια ψευδής ρήση κυκλοφορεί εδώ και καιρό στο διαδίκτυο, και αποδίδει στον Ισοκράτη μιαν απόφανση για την δημοκρατία. Σύμφωνα με την ρήση αυτή, υποτίθεται ότι ο Ισοκράτης έγραψε:
«Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία».
Νομίζουμε πως τούτη η ρήση είναι ένας ακόμα μύθος της εποχής μας. Μπόρεσε να διαδοθεί λόγω της ευκολίας που προσφέρουν σήμερα τα διαδικτυακά μέσα επικοινωνίας.
Η ρήση είναι μύθος, διότι χρησιμοποιεί, υπονοεί και προϋποθέτει έννοιες που δεν υπήρχαν στην αρχαιότητα, είναι της δικής μας εποχής και τις προβάλλει στην αρχαιότητα.
Εξ αρχής, η ίδια η έννοια «αυτοκαταστροφή της δημοκρατίας» προϋποθέτει μια κατάσταση όπου πια η δημοκρατία έγινε γενικώς αποδεκτή, οπότε και η καταστροφή της είναι κάτι αρνητικό, που απορρίπτεται. Υπήρχε όμως στην αρχαιότητα γενική αποδοχή της δημοκρατίας; ήταν αξία για όλους; Δηλαδή, μπορούσες να εγκαλέσεις κάποιον ότι δεν είναι οπαδός της δημοκρατίας, και αυτός να το προσλάβει ως κριτική; Σε πολλές πόλεις στην αρχαιότητα υπήρχαν πράγματι η παράταξη των δημοκρατικών --όπως επίσης και η παράταξη των ολιγαρχικών. Μπορούσες όμως να παρουσιάσεις την καταστροφή της δημοκρατίας ως κατηγορία;
Τι σημαίνει «κατάχρηση δικαιώματος» στην αρχαιότητα; Είχαν οι αρχαίοι την έννοια του δικαιώματος; Ήταν τα δικαιώματα τόσον γενικώς αποδεκτά και διαδεδομένα, ώστε η κατάχρηση τους να είναι έννοια αλλά και αρνητική αξία;
Και ούτω καθ' εξής.
Όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοια, εμμ..., σε τέτοια σοφά λόγια που τάχα τα είπαν οι αρχαίοι, λείπει η ακριβής αναφορά στα έργα του Ισοκράτη. Αν και όταν μας παρουσιάσουν την ακριβή αναφορά... ε, μπορεί και να πειστούμε.
0 Σχόλια