Πως να βασανίσετε έναν άγιο

[Ήδη από το έτος 200, η χριστιανική κοινότητα] «Είχε στη διάθεσή της μια ολόκληρη γραμματεία ευσέβειας αλλά και μυθιστορηματικής ψυχαγωγίας («ηδονικά αγνής», γράφει ο Ρενάν), έργο των κληρικών· ας μη στερήσω από τους αναγνώστες μου, όπως δεν τον στέρησε ο άγ. Ιερώνυμος από τους δικούς του, το βασανισμό εκείνου του μάρτυρα που παραδόθηκε δέσμιος όχι στα λιοντάρια, αλλά σε μιαν ωραία εταίρα.» [σημ. 15]

σημ. 15. Ο Ποιμήν του Ερμά και πολλά «απόκρυφα» χριστιανικά κείμενα, Πράξεις των αποστόλων και απόκρυφα Ευαγγέλια, Ευαγγέλια της παιδικής ηλικίας, απόκρυφες Πράξεις των μαρτύρων, ανήκουν σ' αυτή τη γραμματεία, από την οποία σώζωνται μόνο σπάνια παγανιστικά παραδείγματα (όπως το Historia Apollonii regis Tyri). Όπως κάθε επιτυχημένη λογοτεχνία, τα ηθοπλαστικά βιβλία έχουν αραιά και που ολίγες δόσεις από sex, sadism and snobbism, για παράδειγμα οι ελληνικές Πράξεις Ανδρέου, 17-24, ή ο θρύλος της αγ. Θέκλας και κυρίως του Νηρέα και του Αχιλλέα (ή αργότερα στην αρχή του Βίου του ασκητή Παύλου των Θηβών, από τον άγιο Ιερώνυμο, η ιστορία του μάρτυρα που παραδόθηκε σε μιαν εταίρα). Ο Ποιμήν ξεκινά, στη πρώτη κιόλας σελίδα του, με μια φευγαλέα αναφορά γυναικείας γυμνότητας σε μια παραλία, κάτι που δεν μπορεί παρά να κάνει τον αναγνώστη να συνεχίσει να διαβάζει, περνώντας έτσι στις πιο ηθοπλαστικές σελίδες. Πρβλ. Renan, Origins du christianisme, επιμ. L. Retat, Laffont/Bouquins, Παρίσι, τομ. 2, σελ. 889-890. Ξεφυλλίζοντας τη Patrologia Graeca του Migne (1857), PG 141, 93-108, έπεσα κατά τύχη σ' ένα ανεκτίμητο μικρό μυθιστόρημα έρωτα, παρθενίας και μαρτυρίου, το οποίο εμπνέεται προφανώς από Τα κατά Λευκίππην και Κλειτοφώντα του Αχιλλέα Τάτιου και του οποίου οι ήρωες ονομάζονται Κλειτοφών και Γλευκίππη (sic).

Πωλ ΒΕΝ (Paul Veyne), «Όταν ο κόσμος μας έγινε χριστιανικός (312-394 μ.Χ.)», έκδοσις Βιβλιοπωλείου της Εστίας, Αθήνα 2012, σελ. 55.

-- == ) o ( == --

Ο Ποιμήν του Ερμά έχει αντιγραφεί σε πολλές σελίδες στο διαδίκτυο. Είναι ένα κείμενο με πολλά λάθη και παραλείψεις. Ένα διορθωμένο κείμενο χωρίς παραλείψεις είναι το πιο κάτω:

http://www.greekdoc.com/early/vis-1a.html

-.