Το πνεύμα και το γράμμα του νόμου

Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος δημοσιεύει εκτενή παρουσίαση της απόφασης, στην δίκη για βλάβη του δημοσίου από τη νεαρή βρεττανίδα. Αντιγράφουμε το πιο κάτω:

« [ . . . ] Το δικαστήριο απάντησε σε όλους τους ισχυρισμούς της υπεράσπισης περί μη δίκαιης δίκης, για παραβίαση των δικαιωμάτων της, για μη παροχή διερμηνέα ή και ψυχολόγου κ.ά και έκρινε ως αναξιόπιστη τη μαρτυρία του εμπειρογνώμονά της, Μάριου Ματσάκη. Από την 70σέλιδη απόφαση προκύπτει ότι όλα όσα μεταδίδονται από τα βρετανικά ΜΜΕ τις τελευταίες ημέρες στην ουσία καταρρίπτονται, αφού έχουν απαντηθεί λεπτομερώς μέσα από μαρτυρίες, ενώ αναφέρεται ότι όλα γίνονταν στην παρουσία εκπροσώπων της Υπάτης Αρμοστείας της Βρετανίας χωρίς ποτέ να υπάρξει αντίδραση. Το θέμα αναμένεται μετά την επιβολή ποινής την ερχόμενη Τρίτη ότι θα φτάσει πλέον στο Εφετείο, όπου και θα ξεκαθαρίσει τελεσίδικα. [ . . . ] »

http://www.philenews.com/koinonia/eidiseis/article/850805/apantiseis-se-70-selides-ga-ti-19chroni-bretanida


Μετά την απόφαση για ενοχή της βρεττανίδας στη κατηγορία βλάβης του Δημοσίου, πολλοί υποστήριξαν, ανάμεσα σε άλλα, και ότι το δικαστήριο αρνήθηκε να ακούσει μαρτυρία για βιασμό της. Για τον ισχυρισμό αυτό δεν μας έδωσαν άλλες πληροφορίες.

Εμείς, σκεφτήκαμε πως εκείνο που πολύ πιθανόν να είχε συμβεί, ήταν ότι η κατηγορία στη δίκη που γινόταν ήταν η βλάβη του δημοσίου. Δεν εκδικαζόταν καταγγελία της κοπέλας για βιασμό της. Οπότε, το δικαστήριο ήταν υποχρεωμένο να μη δεχτεί μαρτυρία για άλλο θέμα.

Αν όντως υπήρχε κάτι νέο που η κοπέλα δεν παρουσίασε μέχρι τότε, θα έπρεπε να γίνει νέα καταγγελία για βιασμό, και η νέα μαρτυρία να παρουσιαστεί στην εκδίκαση της νέας καταγγελίας. Αντί να γίνει αυτό, κατηγορείται το δικαστήριο πως ...αρνήθηκε να δεχτεί μαρτυρία....

Όσα δημοσιεύει η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» επιβεβαιώνουν τούτη τη σκέψη μας. Δηλαδή, ότι το δικαστήριο δεν μπορούσε να δεχτεί μαρτυρία για βιασμό, διότι η δίκη αφορούσε άλλη κατηγορία. Όσοι μας είπαν πως το δικαστήριο αρνήθηκε να δεχτεί μαρτυρία.... ε, έδειξαν πως είναι διατεθειμένοι να παρουσιάσουν παραπλανητικά τα γεγονότα, για να είναι πιο εντυπωσιακά και μπουμπουνιστά, με σκοπό να υποστηρίξουν την στάση τους υπέρ της κοπέλας.

Είναι όμως πολύ πιθανόν να συμβαίνει και κάτι χειρότερο. Δηλαδή, οι ίδιοι άλλα ακούν και άλλα καταλάβουν. Μετά την εξ αρχής απόφαση ή και επιλογή τους να υποστηρίξουν πως η κοπέλλα είναι αθώα, ερμηνεύουν όλα όσα γίνονται με τρόπο στρεβλό, για να ταιριάσουν με την επιλογή αυτή.

Εξ άλλου, αυτό μας το λένε και καθαρά και ανοιχτά. Και όχι μόνο στη Κύπρο, μα και σε πολλές χώρες της Δύσης. Λένε δηλαδή πως κάθε γυναίκα που καταγγέλλει βιασμό της πρέπει από χέρι να γίνεται πιστευτή, και η καταγγελία της να γίνεται δεκτή σαν δεδομένο. Αυτό είναι απαράδεκτο και εξοργιστικό. Είναι μια συνέπεια της επίδρασης του νεο-φιλελευθερισμού σ' αυτό που πριν μερικές δεκαετίες ήταν το γυναικείο κίνημα. Είναι μια συνέπεια του .π.α.ρ.ο.ξ.υ.σ.μ.ο.ύ. με το φύλο και τα ζητήματα της σεξουαλικότητας, ο οποίος κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια. Ο παροξυσμός αυτός μπόρεσε να βλαστήσει επειδή τις τελευταίες δεκατίες υποχώρησαν τα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα. Κι έτσι βρέθηκε έδαφος για να διαδοθούν αντιλήψεις μακριά από τα συλλογικά προβλήματα. Αντί να ανησυχούν για τα προβλήματα της κοινωνίας και της χώρας, πολλοί ανησυχούν μόνο για προβλήματα προσωπικά.

** ** ** **

Με το σημερινό νομικό μας σύστημα, λοιπόν, ο δικαστής είναι υποχρεωμένος να δέχεται μόνο μαρτυρία που να έχει σχέση με την υπόθεση. ΔΕΝ μπορεί να δεχτεί μαρτυρίαν άλλη. Και αυτό συμβαίνει διότι στο νομικό μας σύστημα η εκδίκαση γίνεται με βάση τους νόμους, και ΟΧΙ με βάση το δίκαιο γενικώς και αορίστως.

Θέλετε να μπορεί ο δικαστής να ακούει ελεύθερα κάθε τι που τα δυο μέρη θέλουν να παρουσιάσουν; Τότε, πρέπει να αλλάξουμε το νομικό μας σύστημα. Εγώ, συμφωνώ να γίνει αυτή η αλλαγή.

Άλλο όμως θέμα η αναγκαία αυτή αλλαγή, και άλλο η παραπλανητική παρουσίαση όσων γίνονται σε μια δίκη, διότι έτσι βολεύει περισσότερο όσα υποστηρίζει ένας. Για παράδειγμα, δεν μπορεί το κάθε φρικιό των εξαρχείων, το κάθε εγγλεζάκι, να μας λέει πως «....ο δικαστής αρνήθηκε να δεχτεί μαρτυρία...», επειδή έτσι είναι κάτι πιο μπουμπουνιστό και εντυπωσιακό για την υποστήριξη που προσφέρει στη κοπέλα.

Πως θα μπορούσε να γίνονται οι δίκες όχι με βάση τους νόμους, όχι με νομικισμό, μα με βάση το δίκαιο, δηλ. με βάση το πνεύμα της δικαιοσύνης; Το πιο καλό που μπορώ να σκεφτώ, είναι η εισαγωγή του θεσμού των ενόρκων. Μια ομάδα από 12 ή από 15 ή 20 πολίτες, που θα κρίνουν τις σημαντικές ποινικές υποθέσεις. Με το τρόπο αυτό θα μπορεί να εκφράζεται το περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας. Και θα μπορούμε να πλησιάσουμε σε μιαν εκδίκαση και απόφαση με βάση το δίκαιο, και όχι το νομικισμό. Σε μιαν εκδίκαση και απόφαση με βάση το πνεύμα των νόμων και όχι το γράμμα τους.

Τι σημαίνει αυτή η διαφορά μεταξύ του γράμματος και του πνεύματος των νόμων, που ισχυριστήκαμε ότι υπάρχει; Σημαίνει πως ακόμα και από τη πιο σοβαρή κατηγορία, ένας μπορεί να αθωωθεί για τυπικούς λόγους. Διότι ένα έγγραφο δεν έχει χαρτόσημο, π.χ., άρα δεν είναι επίσημο, κλπ. Σημαίνει πως ένας μπορεί να αθωωθεί επειδή για μια μέρα πέρασε μια ορισμένη προθεσμία. Πρέπει να εισάγουμε μεταρρυθμίσεις ώστε να έχει σημασία η ουσία και όχι ο τύπος.